Hiểu Rõ Về Lượng Và Chất Trong Triết Học Mác – Lênin

Trong thế giới quan và phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, lượng và chất là hai phạm trù triết học cơ bản phản ánh những thuộc tính cơ bản, phổ biến của sự vật, hiện tượng. Việc hiểu rõ bản chất và mối quan hệ biện chứng giữa lượng và chất có ý nghĩa quan trọng giúp chúng ta nhận thức đúng đắn về thế giới, từ đó có nhận thức và hành động đúng đắn. Vậy lượng và chất là gì? Mối quan hệ giữa chúng diễn ra như thế nào? Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Lượng là gì?

Lượng là phạm trù triết học dùng để chỉ quy mô, trình độ phát triển, tính quy định vốn có của sự vật, hiện tượng. Lượng biểu thị số lượng các thuộc tính, các yếu tố cấu thành sự vật, hiện tượng.

Ví dụ:

Một ngôi nhà có thể được mô tả bằng lượng như chiều cao, diện tích, số tầng, số phòng,…
Một cái cây có thể được mô tả bằng lượng như chiều cao, đường kính thân, số cành,…

Chất là gì?

Chất là phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định vốn có của sự vật, là sự thống nhất hữu cơ của những thuộc tính, làm cho nó là nó và phân biệt nó với cái khác.

Ví dụ:

Chất của một ngôi nhà là “nơi để ở”, phân biệt nó với “trường học” hay “bệnh viện”.
Chất của một cái cây là “thực vật”, phân biệt nó với “động vật” hay “khoáng vật”.

Mối quan hệ biện chứng giữa lượng và chất

Lượng và chất có mối quan hệ biện chứng mật thiết với nhau, biểu hiện ở hai mặt:

1. Sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất:

Sự vật, hiện tượng luôn vận động và phát triển. Sự thay đổi về lượng đến một giới hạn nhất định (điểm nút) sẽ dẫn đến sự thay đổi về chất. Sự thay đổi về chất là bước nhảy vọt, là sự ra đời của sự vật, hiện tượng mới khác về chất so với sự vật, hiện tượng ban đầu.

Ví dụ:

Gia nhiệt nước đến 100 độ C, nước sẽ chuyển từ trạng thái lỏng sang trạng thái hơi (sự thay đổi về chất).
Học lý thuyết lái xe B1 đủ số giờ và nắm vững kiến thức, bạn sẽ vượt qua kỳ thi sát hạch và được cấp bằng lái (sự thay đổi về chất).

2. Sự thay đổi về chất là do sự tích lũy về lượng:

Sự thay đổi về chất không phải diễn ra ngay lập tức mà là kết quả của quá trình tích lũy dần dần, lâu dài về lượng.

Ví dụ:

Để xây dựng một ngôi nhà, cần phải tích lũy đủ lượng vật liệu, nhân công, thời gian,…
Để thi bằng lái xe ô tô B2, bạn cần tích lũy kiến thức và kỹ năng lái xe qua thời gian học tập và thực hành.

Ý nghĩa của việc hiểu rõ mối quan hệ giữa lượng và chất

Hiểu rõ mối quan hệ giữa lượng và chất có ý nghĩa quan trọng trong nhận thức và hoạt động thực tiễn:

Giúp ta nhận thức đúng đắn về sự vật, hiện tượng: Không có sự thay đổi về chất nào mà không bắt nguồn từ sự thay đổi về lượng.
Giúp ta định hướng cho hoạt động thực tiễn: Biết cách tích lũy về lượng để tạo ra sự thay đổi về chất. Ví dụ, muốn nâng cao năng suất lao động, cần phải đầu tư trang bị máy móc, thiết bị hiện đại, nâng cao trình độ tay nghề cho người lao động.

Kết luận

Lượng và chất là hai phạm trù triết học cơ bản phản ánh những thuộc tính cơ bản của sự vật, hiện tượng. Chúng có mối quan hệ biện chứng mật thiết với nhau: sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất. Hiểu rõ mối quan hệ này có ý nghĩa quan trọng giúp chúng ta nhận thức đúng đắn về thế giới, từ đó có nhận thức và hành động đúng đắn.